Αύριο, μια άλλη χώρα

Σκέψεις και προτάσεις για το μεταναστευτικό

 Της Λαμπρινής Χ. Θωμά

 

«Υστερ’ απ’ την εξέγερση της 17 του Ιούνη, / ο γραμματέας της Ενωσης Λογοτεχνών / έβαλε και μοιράσανε στη λεωφόρο Στάλιν προκηρύξεις / που λέγανε πως ο λαός / έχασε την εμπιστοσύνη της κυβέρνησης, / και δεν μπορεί να την ξανακερδίσει / παρά μονάχα με διπλή προσπάθεια. / Δε θα ‘ταν τότε / πιο απλό, η κυβέρνηση/ να διαλύσει το λαό / και να εκλέξει έναν άλλον;»

Μπ. Μπρεχτ

Το ποίημα του Μπρεχτ «Η Λύση», μας ήρθε κατανού, καθώς συζητούσαμε με φίλο τα όσα συμβαίνουν, τα όσα συζητούμε και όσα δείχνει η στάση της ελληνικής κυβέρνησης για το μεταναστευτικό. Όταν ο λαός δε σου κάνει, αλλάζεις λαό, ειρωνεύεται ο Μπρεχτ, και στη σημερινή Ελλάδα είναι πολλοί αυτοί που δεν τους «κάνει» ο ελληνικός λαός, αυτός ο «συντηρητικός», «εθνικιστής», «επηρμένος», «τεμπέλης», «τριτοκοσμικός», «ξενοφοβικός» και «σκοταδιστής» λαός. Βάλθηκαν λοιπόν να τον αλλάξουνε.

 

Οι θεωρητικοί του Μαρξισμού αναρωτιόνταν επί δεκαετίες για το αν έχει προτεραιότητα η οικονομική βάση ή το πολιτισμικό εποικοδόμημα. Στην Ελλάδα, το λύσαμε κι αυτό: κατέρρευσαν μαζί με αξιοπρόσεχτο συγχρονισμό. Πρώτα μας άφησε χρόνους η ελληνική βιομηχανία. Αφού σε πρώτο στάδιο το κράτος «κοινωνικοποίησε» κάθε χρεωκοπημένη προβληματική επιχείρηση, βάλθηκε κατόπιν να ιδιωτικοποιήσει και τις λίγες κερδοφόρες κρατικές εταιρίες. Κατόπιν, η γεωργία μας συρρικνώθηκε ―με τις οδηγίες και τις ευλογίες της Ε.Ε.― καταντώντας παρασιτική κατανάλωση επιχορηγήσεων. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι βιοτεχνίες και τα εμπορικά καταστήματα έβαλαν μαζικά λουκέτα κάτω από τις πιέσεις των διάφορων υπερ-εμπορικών κέντρων, των ευρωπαϊκών αλυσίδων λιανικής και των κινεζικών καταστημάτων. Ο ανεξάρτητος έλληνας μικροϊδιοκτήτης έδωσε τη θέση του στον καταχρεωμένο λαϊφσταϊλίστα νεόπτωχο των σινιέ.

 

Χέρι χέρι με την οικονομία, όπως ο Μιμίκος με την Μαίρη, έπεσε στο γκρεμό και η ελληνική παιδεία, θυσιαζόμενη στο βωμό της ισότητας προς τα κάτω, η οποία οδήγησε σε μια παιδεία καθαρά ταξική. Και μετά από όλα αυτά, μέσα από ιδεολογήματα και κατασκευάσματα, «συνωστισμούς» και «χωχαρούπες», η άρνηση των αξιών και μνημών της ελληνικής κοινωνίας και η ενδοτικότητα σε κακοχωνεμένες μετα-αποικιοκρατικές απόψεις και την άνευ όρων κατανάλωση, έπλητταν όσο ποτέ τον κοινωνικό ιστό και οδηγούσαν στη διάλυση του. Έτσι που, «επιτέλους», ο λαός να μπορεί να αντικατασταθεί από άλλον. Ένα ακαθόριστο μείγμα γκετοποιημένων ομάδων που να βολεύει το κεφάλαιο, που εμφανίζεται να δρα εν ονόματι ενός νεφελώδους πολυπολιτισμού, ο οποίος απειλεί ό,τι κερδήθηκε με δεκαετίες αγώνα, με αίμα και θυσίες, στα εργασιακά, στο γυναικείο ζήτημα, στον κοινωνικό στίβο. Κανένα αφεντικό δεν το έπιασε ο ανθρωπιστικός πόνος για τους μετανάστες. Τη φτώχεια και την ανάγκη των κατατρεγμένων χρειάζεται και εκμεταλλεύεται το κεφάλαιο. Η επισημοποίηση της παραμονής τους, λοιπόν, η οποία λειτουργεί και ως ανοικτή πρόσκληση σε εκατοντάδες χιλιάδες άλλους να δοκιμάσουν την τύχη τους στα μέρη μας, του έρχεται κουτί. Η υπερπροσφορά εργασίας πάντα βοηθάει τους εκβιασμούς του όποιου εργοδότη.

 

«ΤΟ ΟΧΗΜΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΑΣΥΛΟΥ» – άρθρο του Σ. Λυγερού και απάντηση του Ε.Σ.Π.

Το όχημα του πολιτικού ασύλου

 Tου Σταυρου Λυγερου

 Ενα μεγάλο ποσοστό των μεταναστών, που συλλαμβάνονται για παράνομη είσοδο στην Ελλάδα, υποβάλλουν αίτηση πολιτικού ασύλου. Το κάνουν κυρίως για να κερδίσουν χρόνο. Η διαδικασία εξέτασης του αιτήματος συχνά διαρκεί χρόνια και εάν δεν ολοκληρωθεί, οι αιτούντες δεν απελαύνονται. Εξασφαλίζουν, δηλαδή, καθεστώς προσωρινής παραμονής. Η πλειονότητα όσων υποβάλλουν αιτήσεις δεν έχει ταυτότητα ή διαβατήρια. Κατά κανόνα αναφέρουν ως χώρα προέλευσης τόπο όπου υπάρχουν συγκρούσεις, προκειμένου να αποσπάσουν θετική απάντηση. Από τις αιτήσεις πολιτικού ασύλου ελάχιστες γίνονται δεκτές, επειδή κρίνονται καταχρηστικές ή δεν υποστηρίζονται από τους ενδιαφερομένους (στη συνέντευξη εμφανίζεται περίπου το 10%).

 Η μαζική υποβολή αιτήσεων αποδυναμώνει τον θεσμό του πολιτικού ασύλου. Ορισμένες φορές μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά. Μέσα στο σωρό απορρίπτονται και αιτήσεις ατόμων τα οποία δικαιούνται πολιτικό άσυλο. Για την κατάσταση αυτή δεν είναι άμοιροι και φορείς που έχουν αποστολή την προστασία των πολιτικών προσφύγων. Ξεχειλώνοντας την έννοια του πολιτικού πρόσφυγα έχουν υπονομεύσει τον θεσμό για την προστασία του.

 Στο σημείο που έχουν φθάσει τα πράγματα, επιβάλλεται να καταστεί όσο το δυνατόν πιο καθαρή η διάκριση μεταξύ πολιτικών προσφύγων και οικονομικών μεταναστών. Το πολιτικό άσυλο προέκυψε για να προστατεύσει άτομα που διώκονται προσωπικά για τις πολιτικές πεποιθήσεις τους, για την εθνικότητα ή τη θρησκεία τους κι όχι γενικά για τα άτομα που κατοικούν σε χώρες με καταπιεστικά καθεστώτα ή σε χώρες όπου υπάρχουν συγκρούσεις. Ως τέτοιο, το πολιτικό άσυλο αποτελεί κατάκτηση του δυτικού πολιτισμού και πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού. Για δεκαετίες δεν υπήρχε πρόβλημα, επειδή το φαινόμενο της παράνομης οικονομικής μετανάστευσης ήταν περιορισμένο. Τώρα πια, η σύγχυση είναι πολυτέλεια.

 Οι πόλεμοι στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν προκάλεσαν καταστροφές και ένα ισχυρό ρεύμα παράνομης μετανάστευσης. Οχι βεβαίως προς τις ΗΠΑ, αλλά προς την πλησιέστερη Ευρώπη. Το γεγονός, ωστόσο, ότι λόγω των συγκρούσεων η ζωή πολλών Ιρακινών και Αφγανών έγινε πιο δύσκολη και επικίνδυνη δεν επαρκεί για να χαρακτηρισθούν πολιτικοί πρόσφυγες.

 Αν υιοθετηθεί αυτός ο τόσο ευρύς ορισμός, πρακτικά θα δικαιούται την προστασία του πολιτικού πρόσφυγα η συντριπτική πλειοψηφία όσων κατοικούν σε εμπόλεμες ζώνες. Μια τέτοια εξέλιξη θα τροφοδοτούσε ένα γιγαντιαίο μεταναστευτικό κύμα, το οποίο δεν είναι ούτε ικανή ούτε διατεθειμένη να δεχθεί η Δύση. Το γεγονός αυτό δεν εμποδίζει τους επαγγελματίες προστάτες των μεταναστών να παίζουν αυτό το παιχνίδι, υπονομεύοντας στην πράξη τον θεσμό του πολιτικού ασύλου.

 Το ζήτημα δεν αφορά, βεβαίως, μόνο την Ελλάδα. Το πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης και της παροχής πολιτικού ασύλου είναι ευρωπαϊκό και ως εκ τούτου πρέπει να αντιμετωπισθεί με την υιοθέτηση μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής. Εστω και με καθυστέρηση, η Ε.Ε. έχει αρχίσει να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Τα πρώτα βήματα έχουν γίνει, αλλά μένει να αποδειχθεί εάν οι γενικές αποφάσεις θα μετεξελιχθούν σε συγκεκριμένη πολιτική και σε επαρκή χρηματοδότησή της.

 

Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή 5/1/2009 

Link: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_05/01/2010_385637

 

      Επί του προχθεσινού άρθρου του Σ. Λυγερού, υπήρξε άμεσος σχολιασμός –  απάντηση εκ μέρους του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες …

 

                                                                                                                                                   Αθήνα 07/01/2010

Αξιότιμε κ. Διευθυντά

         Με αφορμή άρθρο του συνεργάτη σας κ. Σταύρου Λυγερού στις 05/01, με τίτλο «Το όχημα του πολιτικού ασύλου», επιτρέψτε μας, ως ένας από τους σημαντικότερους φορείς προστασίας πολιτικών προσφύγων στην Ελλάδα, ένα ελάχιστο σχολιασμό:

         Ο θεσμός του ασύλου, υπήρχε πάντοτε στην ελληνική και ευρωπαϊκή παράδοση.  Μόλις πρόσφατα, το 1951, έστω και με πολλές ελλείψεις, έγινε κατορθωτό να περιβληθεί νομική ισχύ και να ενταχτεί στο λεξιλόγιο των κρατών, προχωρώντας κατά τη γνώμη μας τον παγκόσμιο πολιτισμό ένα βήμα μπροστά. Η Σύμβαση της Γενεύης προσδιορίζει σαφώς ότι πολιτικό άσυλο μπορεί να ζητήσει όποιος «έχει φόβο δίωξης» στην χώρα του και όχι μόνον αυτός που διώκεται προσωπικά για τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο, με συνέπεια να διευρύνεται σημαντικά ο αριθμός εκείνων που μπορούν να ζητήσουν άσυλο.

            Συμφωνούμε όμως με τον συντάκτη σας πως υπάρχει αποδυνάμωση – ίσως και υπονόμευση – του θεσμού του πολιτικού ασύλου. Η εμπειρία των 21 χρόνων που δουλεύουμε στο πεδίο, μάς έχει δείξει πως άλλοι είναι οι παράγοντες που ευθύνονται για την κατάσταση αυτή. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
α) την τρομακτική άγνοια της κοινωνίας, στην οποία συμπεριλαμβάνονται και οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης, για τον θεσμό του ασύλου
β) την αδυναμία της ελληνικής πολιτείας να χαράξει μια συγκεκριμένη στρατηγική για το ζήτημα
γ) τη δημιουργία μιας «αγοράς ασύλου», καθώς και κυκλωμάτων, από την ύπαρξη των οποίων οι μόνοι που δεν κερδίζουν είναι οι πρόσφυγες
δ) το διεθνή διασυρμό της Ελλάδας, χώρας με τα χαμηλότερα ποσοστά ασύλου και τις χειρότερες ίσως συνθήκες υποδοχής στην Ευρώπη
ε) Τέλος – και αποτέλεσμα των παραπάνω – την πλήρη αντιστροφή της έννοιας του ασύλου, αφού δικαιούχοι προστασίας επιζητούν να τη βρουν σε άλλες χώρες, περνώντας χωρίς να δηλώσουν την παρουσία τους στην Ελλάδα, προς τέρψη και χαρά των κάθε λογής διακινητών και εμπλεκόμενων.
               

             Ο περιορισμένος χώρος μιας απάντησης, δυστυχώς επιβάλλει να σταματήσουμε εδώ. Είμαστε στο πλευρό κάθε κυβέρνησης που θα θελήσει να αντιμετωπίσει ουσιαστικά τα παραπάνω, όπως επίσης και στη διάθεση της εφημερίδας σας για οποιαδήποτε πληροφόρηση

Ευχαριστούμε για τη φιλοξενία
Με εκτίμηση,

Για το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
Λίλιαν Χρυσοχοΐδου – Αργυροπούλου
Πρόεδρος Δ.Σ

Για μια εναλλακτική πολιτική στο μεταναστευτικό ζήτημα

του Θόδωρου Ντρίνια

(περιοδικό «Άρδην» τχ. 77)

 

Οι πρόσφατες ευρωεκλογές αποτέλεσαν ορόσημο στη συζήτηση για το μεταναστευτικό στη χώρα. Πριν τον Ιούνιο για τη μετανάστευση και τους μετανάστες μιλούσαν, κατά κύριο λόγο, είτε οι επίδοξοι θηρευτές τους είτε οι αυτόκλητοι σωτήρες τους. Σήμερα, σχεδόν όλοι κάτι έχουν να πούνε και κυρίως να προτείνουν, συχνά με μια ευκολία που εκπλήσσει! Μέσα σ’ αυτόν τον ορυμαγδό απόψεων, βασική προϋπόθεση για την κατάθεση μιας συνεκτικής πολιτικής άποψης πάνω στα ζητήματα που θέτει στην κοινωνία μας το φαινόμενο της μετανάστευσης, είναι η προσέγγιση του ζητήματος από μια θέση αρχών και η ένταξή της στα πλαίσια μιας ευρύτερης πολιτικής στρατηγικής. Δηλώνεται, λοιπόν, εξ αρχής ότι το παρόν σημείωμα θα κινηθεί εντός του πλαισίου που ορίζουν το ανθρωπιστικό και δημοκρατικό κεκτημένο του (όποιου) πολιτισμού μας και οι πτυχές της συλλογικής μνήμης ενός λαού προσφύγων και μεταναστών, του ελληνικού. Αυτό σημαίνει ότι «λύσεις» που κρυφά ή φανερά επιδιώκουν το αποτρεπτικό κροτάλισμα των πολυβόλων στα σύνορα και τις ακτές μας ή, αντίθετα, Νεγκρικές φαντασιώσεις[1] για την έλευση της πολυπόθητης «επανάστασης» με όχημα την «εισβολή του παγκόσμιου πλήθους» και την συνακόλουθη άρση του δικαιώματος μιας κοινωνίας να οριοθετείται, βρίσκονται εκτός του προαναφερόμενου πλαισίου και απορρίπτονται.

 

 

Λύση ή Διαχείριση;

Στην τρέχουσα συζήτηση για το μεταναστευτικό, δημιουργείται έντονα η αίσθηση ότι το ζήτημα μπορεί εύκολα ή δύσκολα να επιλυθεί. Αρκεί να ληφθούν 1,2,3,…,ν μέτρα και να συνδυαστούν κατάλληλα μεταξύ τους. Όμως, το μεταναστευτικό – όπως και το οικολογικό και άλλα κορυφαία ζητήματα της εποχής μας – είναι πρόβλημα υπερπολύπλοκο. Με τη σημερινή του μορφή, είναι συνδυαστικό αποτέλεσμα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, των γεωπολιτικών επιλογών των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, της νέο-αποικιοκρατίας και της κατάρρευσης των οικοσυστημάτων, παραγόντων ήδη ισχυρά αλληλοεξαρτώμενων. Ταυτόχρονα, μεγεθυνόμενο, «επιστρέφει» και επηρεάζει τις ίδιες τις δομές των οικονομικών και γεωπολιτικών μεγα-συστημάτων που το πυροδότησαν, εντείνοντας την πολυπλοκότητα. Το να φαντάζεται κανείς ότι μπορεί να «λυθεί» ένα πλανητικής έκτασης ζήτημα χωρίς να αναιρούνται ή να τροποποιούνται οι παράγοντες που το δημιουργούν είναι σαν να πιστεύουν, για παράδειγμα, οι κάτοικοι μιας μικρής πόλης ότι απαγορεύοντας εντελώς τη χρήση των αυτοκινήτων θα γλιτώσουν οι ίδιοι από τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη! (Θα εξασφαλίσουν σίγουρα μια ανώτερη ποιότητα ζωής και θα γλιτώσουν από κάμποσα προβλήματα σχετιζόμενα με τη χρήση του αυτοκινήτου, η τρύπα του όζοντος όμως θα μείνει στη θέση της, για όσο τουλάχιστον το παράδειγμά τους δεν γενικεύεται!).