Επίκαιρη ανάλυση, από το 1987: ΜΙΑ ΤΑΞΗ ΠΟΥ ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΝΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΙ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΗΣ, ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΞΙΑ ΝΑ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙ ΕΞΟΥΣΙΑ. Α΄ Μερος:ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

(Τεύχος 29 παλιού περιοδικού ΡΗΞΗ, από την εποχή της μεταστροφής του Ανδρέα Παπανδρέου σε “φιλοτουρκική”  θέση,  αμέσως μετά από την κίνηση εναγκαλιασμού των “νέων τζακιών”, τύπου Μπόμπολα, Κόκκαλη, και Κοσκωτά. Είναι η εποχή της Συμφωνίας Νταβός, της υποδοχής του Τουργκούτ Οζάλ στην Αθήνα με αγκάλες εξίσου ανοιχτές με αυτές που υποδέχτηκε 23 χρόνια αργότερα, ο γιός του τον Ερντογάν)

ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Πάντα η μαρξιστική παράδοση και το αναρχικό κίνημα είχαν μπερδεμένες και περίπλοκες σχέσεις με το εθνικό ζήτημα. Ο δεδομένος διεθνισμός τους σκόνταφτε πάντα σε ζητήματα που έμεναν άλυτα για τη θεωρία. Ο μαρξισμός διακηρύττει πως «οι προλετάριοι δεν έχουν πατρίδα», θέση που συμμερίζεται αναρχική παράδοση. Αν αυτή η θέση συνδυαστεί με τη συνακόλουθη θέση «η πάλη των τάξεων είναι ο κινητήρας, το μοναδικό ερμηνευτικό κλειδί στην ανθρώπινη ιστορία», τότε η θέση του εργατικού και επαναστατικού κινήματος απέναντι στα εθνικά ζητήματα θα θεωρούνταν δεδομένη, «το εργατικό κίνημα, η εργατική τάξη, δεν αναγνωρίζει τα εθνικά ζητήματα, επομένως το πλαίσιο της πάλης της είναι πάντα διεθνιστικό και είναι ενάντια σε κάθε εθνικό ζήτημα».

Στην πράξη όμως βλέπουμε να αναπτύσσονται πολλαπλές και αποκλίνουσες πρακτικές. Μόνο ελάχιστες ομάδες στην ιστορία του εργατικού κινήματος έμειναν άκαμπτα προσηλωμένες σ’ αυτή τη θέση, αντίθετα όλοι οι υπόλοιποι με προεξάρχουσες τις δύο ιερές κεφαλές του μαρξισμού και του αναρχισμού, τον Μαρξ και τον Μπακούνιν, «το ρίξανε στον εθνικισμό». Ο Μαρξ για παραδειγμα υποστήριξε τον Βίσμαρκ στον πόλεμο του ενάντια στον Ναπολέοντα τον Τρίτο το 1870, με το σκεπτικό ότι αυτός ο πόλεμος ήταν προοδευτικός, αφού οδηγούσε στην ενοποίηση της Γερμανίας. Ήταν δε τόσο

Advertisement

Ενας αντιεθνικιστικός μύθος

Του Νάσου Βαγενά

Η άποψη ότι το ποδόσφαιρο ενισχύει τον εθνικισμό, στον βαθμό που δηλώνει ότι τον ενισχύει εξ ορισμού- με αυτή την έννοια κυκλοφορεί στις μέρες μας- είναι μύθος· ιδεολόγημα που διατυπώνεται από ανθρώπους που δεν έχουν ιδέα από ποδόσφαιρο, ενώ ταυτόχρονα η γνώση τους της έννοιας του εθνικισμού είναι προβληματική. Αναφέρομαι βέβαια στους κήρυκες και στους θιασώτες της πολιτικής ορθότητας, γιατί αυτοί είναι οι κατασκευαστές και καλλιεργητές τού εν λόγω μύθου. Είναι, μεταξύ άλλων, και η πεποίθησή τους ότι το ποδόσφαιρο ενισχύει τον εθνικισμό εκείνο που δείχνει ότι γνωρίζουν πλημμελώς την έννοια του εθνικισμού.

Τα ιδεολογήματα παράγονται και από την ταύτιση ενός πράγματος με τη χρήση του. Μύθους δεν παράγει μόνο ο εθνικισμός, αλλά και ο αντιεθνικισμός.

Το νέο παγιδευτικό δίπολο: εθνικισμός – αποεθνοποίηση

Το νέο παγιδευτικό δίπολο: εθνικισμός – αποεθνοποίηση

 του Λαοκράτη Βάσση

A. Από τα μέσα περίπου της Μεταπολίτευσης η κρίσιμη αντίθεση εθνικισμός – αντιεθνικισμός επικαλύπτεται όλο και περισσότερο από το παγιδευτικό δίπολο: εθνικισμός υπό τον μανδύα του πατριωτισμού – αποεθνοποίηση υπό τον μανδύα του αντιεθνικισμού.

     Από το ένα άκρο οι εθνικιστές ιδιοποιούνται δίκην ιερατείου εθνικής ορθότητας τις εθνικές αξίες, την ιστορία και την παράδοσή μας, και από το άλλο οι αποεθνοποιητές ιδιοποιούνται δίκην ιερατείου αντιεθνικιστικής ορθότητας τις δημοκρατικές, τις προοδευτικές και τις αριστερές αξίες μας.

     Ομοιοτρόπως φερόμενοι, οι πρώτοι ενοχοποιούν ό,τι αποκλίνει από την εθνική τους ορθότητα ως ύποπτο εθνικής μειοδοσίας και οι δεύτεροι ενοχοποιούν ό,τι το ελληνικό ως ύποπτο εθνικισμού, επιδιδόμενοι σε λαθροχειρικές επικαλύψεις του μεγάλου πολιτικού, ιδεολογικού και πολιτιστικού κενού του τόπου μας.

B. Προσπερνώντας το ιστορικό της διαμόρφωσης αυτού του νέου δίπολου, απλώς θα σημειώσω πως με την πτώση της χούντας και την ήττα της φαιάς ιδεολογίας της μετεμφυλιακής «εθνικοφροσύνης», καθόλου άσχετης με τα απολιθωματικά στερεότυπα της πάντοτε προβληματικής εθνικής ιδεολογίας μας, άρχισε, έστω και με συντηρητικά βήματα, η κριτική υπέρβαση της παρελθοντοκεντρικής μας νοσηρότητας σε μια κατεύθυνση δημοκρατικού εκσυγχρονισμού της Πολιτείας μας και της Παιδείας μας.

     Για τις δημοκρατικές μας δυνάμεις, η κριτική αναδιατύπωση της εθνικής ιδεολογίας μας, ιδιαίτερα των πολιτιστικών της οριζουσών, ήταν διαρκές ζητούμενο από την προδικτατορική ακόμη περίοδο, όπως φαίνεται και στη μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 (Παπανδρέου – Ακρίτας – Παπανούτσος).

     Ειδικότερα για την Αριστερά, με την παράδοση του «Εκπαιδευτικού Ομίλου» και του ΕΑΜικού πατριωτισμού (βαθύτατα πολιτιστικού, διεθνιστικού, δημοκρατικού και ουμανιστικού), η κατάκτηση μιας σύγχρονης εθνικής στρατηγικής, απαλλαγμένης από τις παρενέργειες των εθνικιστικών, εθνοκεντρικών και ελληνοκεντρικών στερεοτύπων, ήταν και είναι πάντοτε συνυφασμένη με τον κεντρικό πυρήνα της ιδεολογίας της. Και είναι μόνο μια ακραία εκσυγχρονιστική της εκδοχή που με πρόσχημα την κριτική αποδόμηση αυτών των στερεοτύπων έχει αναγάγει σε άθλημά της τον αποδομητικό λόγο, ενοχοποιώντας ακόμα και την αναφορά σε θέματα όπως η εθνική ταυτότητα, ο πατριωτισμός, η ιστορική μας συνέχεια και πολύ περισσότερο η ελληνικότητα.

Το εθνικόν και το αληθές

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΙΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Η ΑΥΓΗ 24/01/2010

Ποια είναι η ποσόστωση πατριωτισμού και διεθνισμού που αναλογεί σε έναν αριστερό; Δηλαδή, εντάξει, οι προλετάριοι δεν έχουν πατρίδα. Αλλά πού τέμνεται η ταξική τους συνείδηση με την εθνική τους; Η αφορμή των ερωτημάτων είναι προφανής: η συζήτηση που φούντωσε για το βιβλίο «Τι είναι η πατρίδα μας;» των κ. Δραγώνα και Φραγκουδάκη και ο παράδοξος, οριζόντιος διαχωρισμός πολιτικών κομμάτων και ακαδημαϊκής κοινότητας σε υπερασπιστές τους και σφοδρούς επικριτές τους. Η συζήτηση και η τροπή της αναδεικνύει, μεταξύ άλλων, τη μάλλον επιδερμική (και τελικά διχοτομημένη) σχέση της αριστεράς με τις έννοιες έθνος και εθνικό.

Ακολουθώντας το μότο του Σολωμού πως «Έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό», μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής: