Αύριο, μια άλλη χώρα

Σκέψεις και προτάσεις για το μεταναστευτικό

 Της Λαμπρινής Χ. Θωμά

 

«Υστερ’ απ’ την εξέγερση της 17 του Ιούνη, / ο γραμματέας της Ενωσης Λογοτεχνών / έβαλε και μοιράσανε στη λεωφόρο Στάλιν προκηρύξεις / που λέγανε πως ο λαός / έχασε την εμπιστοσύνη της κυβέρνησης, / και δεν μπορεί να την ξανακερδίσει / παρά μονάχα με διπλή προσπάθεια. / Δε θα ‘ταν τότε / πιο απλό, η κυβέρνηση/ να διαλύσει το λαό / και να εκλέξει έναν άλλον;»

Μπ. Μπρεχτ

Το ποίημα του Μπρεχτ «Η Λύση», μας ήρθε κατανού, καθώς συζητούσαμε με φίλο τα όσα συμβαίνουν, τα όσα συζητούμε και όσα δείχνει η στάση της ελληνικής κυβέρνησης για το μεταναστευτικό. Όταν ο λαός δε σου κάνει, αλλάζεις λαό, ειρωνεύεται ο Μπρεχτ, και στη σημερινή Ελλάδα είναι πολλοί αυτοί που δεν τους «κάνει» ο ελληνικός λαός, αυτός ο «συντηρητικός», «εθνικιστής», «επηρμένος», «τεμπέλης», «τριτοκοσμικός», «ξενοφοβικός» και «σκοταδιστής» λαός. Βάλθηκαν λοιπόν να τον αλλάξουνε.

 

Οι θεωρητικοί του Μαρξισμού αναρωτιόνταν επί δεκαετίες για το αν έχει προτεραιότητα η οικονομική βάση ή το πολιτισμικό εποικοδόμημα. Στην Ελλάδα, το λύσαμε κι αυτό: κατέρρευσαν μαζί με αξιοπρόσεχτο συγχρονισμό. Πρώτα μας άφησε χρόνους η ελληνική βιομηχανία. Αφού σε πρώτο στάδιο το κράτος «κοινωνικοποίησε» κάθε χρεωκοπημένη προβληματική επιχείρηση, βάλθηκε κατόπιν να ιδιωτικοποιήσει και τις λίγες κερδοφόρες κρατικές εταιρίες. Κατόπιν, η γεωργία μας συρρικνώθηκε ―με τις οδηγίες και τις ευλογίες της Ε.Ε.― καταντώντας παρασιτική κατανάλωση επιχορηγήσεων. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι βιοτεχνίες και τα εμπορικά καταστήματα έβαλαν μαζικά λουκέτα κάτω από τις πιέσεις των διάφορων υπερ-εμπορικών κέντρων, των ευρωπαϊκών αλυσίδων λιανικής και των κινεζικών καταστημάτων. Ο ανεξάρτητος έλληνας μικροϊδιοκτήτης έδωσε τη θέση του στον καταχρεωμένο λαϊφσταϊλίστα νεόπτωχο των σινιέ.

 

Χέρι χέρι με την οικονομία, όπως ο Μιμίκος με την Μαίρη, έπεσε στο γκρεμό και η ελληνική παιδεία, θυσιαζόμενη στο βωμό της ισότητας προς τα κάτω, η οποία οδήγησε σε μια παιδεία καθαρά ταξική. Και μετά από όλα αυτά, μέσα από ιδεολογήματα και κατασκευάσματα, «συνωστισμούς» και «χωχαρούπες», η άρνηση των αξιών και μνημών της ελληνικής κοινωνίας και η ενδοτικότητα σε κακοχωνεμένες μετα-αποικιοκρατικές απόψεις και την άνευ όρων κατανάλωση, έπλητταν όσο ποτέ τον κοινωνικό ιστό και οδηγούσαν στη διάλυση του. Έτσι που, «επιτέλους», ο λαός να μπορεί να αντικατασταθεί από άλλον. Ένα ακαθόριστο μείγμα γκετοποιημένων ομάδων που να βολεύει το κεφάλαιο, που εμφανίζεται να δρα εν ονόματι ενός νεφελώδους πολυπολιτισμού, ο οποίος απειλεί ό,τι κερδήθηκε με δεκαετίες αγώνα, με αίμα και θυσίες, στα εργασιακά, στο γυναικείο ζήτημα, στον κοινωνικό στίβο. Κανένα αφεντικό δεν το έπιασε ο ανθρωπιστικός πόνος για τους μετανάστες. Τη φτώχεια και την ανάγκη των κατατρεγμένων χρειάζεται και εκμεταλλεύεται το κεφάλαιο. Η επισημοποίηση της παραμονής τους, λοιπόν, η οποία λειτουργεί και ως ανοικτή πρόσκληση σε εκατοντάδες χιλιάδες άλλους να δοκιμάσουν την τύχη τους στα μέρη μας, του έρχεται κουτί. Η υπερπροσφορά εργασίας πάντα βοηθάει τους εκβιασμούς του όποιου εργοδότη.

 

Για μια εναλλακτική πολιτική στο μεταναστευτικό ζήτημα

του Θόδωρου Ντρίνια

(περιοδικό «Άρδην» τχ. 77)

 

Οι πρόσφατες ευρωεκλογές αποτέλεσαν ορόσημο στη συζήτηση για το μεταναστευτικό στη χώρα. Πριν τον Ιούνιο για τη μετανάστευση και τους μετανάστες μιλούσαν, κατά κύριο λόγο, είτε οι επίδοξοι θηρευτές τους είτε οι αυτόκλητοι σωτήρες τους. Σήμερα, σχεδόν όλοι κάτι έχουν να πούνε και κυρίως να προτείνουν, συχνά με μια ευκολία που εκπλήσσει! Μέσα σ’ αυτόν τον ορυμαγδό απόψεων, βασική προϋπόθεση για την κατάθεση μιας συνεκτικής πολιτικής άποψης πάνω στα ζητήματα που θέτει στην κοινωνία μας το φαινόμενο της μετανάστευσης, είναι η προσέγγιση του ζητήματος από μια θέση αρχών και η ένταξή της στα πλαίσια μιας ευρύτερης πολιτικής στρατηγικής. Δηλώνεται, λοιπόν, εξ αρχής ότι το παρόν σημείωμα θα κινηθεί εντός του πλαισίου που ορίζουν το ανθρωπιστικό και δημοκρατικό κεκτημένο του (όποιου) πολιτισμού μας και οι πτυχές της συλλογικής μνήμης ενός λαού προσφύγων και μεταναστών, του ελληνικού. Αυτό σημαίνει ότι «λύσεις» που κρυφά ή φανερά επιδιώκουν το αποτρεπτικό κροτάλισμα των πολυβόλων στα σύνορα και τις ακτές μας ή, αντίθετα, Νεγκρικές φαντασιώσεις[1] για την έλευση της πολυπόθητης «επανάστασης» με όχημα την «εισβολή του παγκόσμιου πλήθους» και την συνακόλουθη άρση του δικαιώματος μιας κοινωνίας να οριοθετείται, βρίσκονται εκτός του προαναφερόμενου πλαισίου και απορρίπτονται.

 

 

Λύση ή Διαχείριση;

Στην τρέχουσα συζήτηση για το μεταναστευτικό, δημιουργείται έντονα η αίσθηση ότι το ζήτημα μπορεί εύκολα ή δύσκολα να επιλυθεί. Αρκεί να ληφθούν 1,2,3,…,ν μέτρα και να συνδυαστούν κατάλληλα μεταξύ τους. Όμως, το μεταναστευτικό – όπως και το οικολογικό και άλλα κορυφαία ζητήματα της εποχής μας – είναι πρόβλημα υπερπολύπλοκο. Με τη σημερινή του μορφή, είναι συνδυαστικό αποτέλεσμα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, των γεωπολιτικών επιλογών των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, της νέο-αποικιοκρατίας και της κατάρρευσης των οικοσυστημάτων, παραγόντων ήδη ισχυρά αλληλοεξαρτώμενων. Ταυτόχρονα, μεγεθυνόμενο, «επιστρέφει» και επηρεάζει τις ίδιες τις δομές των οικονομικών και γεωπολιτικών μεγα-συστημάτων που το πυροδότησαν, εντείνοντας την πολυπλοκότητα. Το να φαντάζεται κανείς ότι μπορεί να «λυθεί» ένα πλανητικής έκτασης ζήτημα χωρίς να αναιρούνται ή να τροποποιούνται οι παράγοντες που το δημιουργούν είναι σαν να πιστεύουν, για παράδειγμα, οι κάτοικοι μιας μικρής πόλης ότι απαγορεύοντας εντελώς τη χρήση των αυτοκινήτων θα γλιτώσουν οι ίδιοι από τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη! (Θα εξασφαλίσουν σίγουρα μια ανώτερη ποιότητα ζωής και θα γλιτώσουν από κάμποσα προβλήματα σχετιζόμενα με τη χρήση του αυτοκινήτου, η τρύπα του όζοντος όμως θα μείνει στη θέση της, για όσο τουλάχιστον το παράδειγμά τους δεν γενικεύεται!).